Suy tư của bạn cắt xén thực tại - cắt thực tại thành những mảnh vụn rời rạc của khái niệm. (59) Khối khổ đau sâu nặng: Là những khổ đau đã tích luỹ trong quá khứ với nhiều tầng lớp chồng chất lên nhau mà chưa được hoá giải, đến độ khối khổ đau ấy trở thành một thực thể, một sinh vật, hay nói chính xác hơn, đó là một con quái vật đầy thương tích. Chủ thể “Tôi” không thể tự biến nó thành một đối tượng của tri thức, của Tâm.
Bạn không còn bị bó buộc và sợ hãi vì bạn nhận thức được rằng cảm nhận về cái Tôi riên rẽ ấy là một cái gì giải dối, sai lâầ. (41) Nhìn kìa, Tôi đó: Đó là khi bạn chỉ vào một công xưởng, một cao ốc, một chiếc xe hơi lộng lẫy,…và nói với người đối diện rằng bạn là người sở hữu những tài sản này. Tầm là chiều không gian rộng lớn hơn những gì ý tưởng ta có thể nắm bắt được.
Những suy diễn, những mẩu chuyện mà bạn tự thêu dệt cho chính mình mới thực làm cho bạn mất vui. Nhưng đa số chúng ta thường nhầm lẫn Phút Giây Hiện Tại với những tình huống đang xảy ra trong phút giây đó. Khi cái Chết đã không còn được chấp nhận, đời sống sẽ mất đi chiều sâu của nó.
Từ xưa đến nay, có nhiều người đã từng đương đầu với những mất mát lớn lao, bệnh tật, lưu đầy, hoặc đợi chờ cái chết đến, nhờ chấp nhận được những-điều-không-thể-chấp-nhận-được, nên họ đã tìm ra được “sự yên lắng vượt lên trên những hiểu biết thông thường ở trên đời”. (6) Thói quen thích tự đồng hoá mình: Thói quen cho rằng mình chỉ là một cảm xúc, ý tưởng, hay cảm giác nghiệp ngập một cái gì đó ở trong mình. Nên chú tâm đến khuynh hướng thêu dệt nên một câu chuyện không có thực của trí năng bạn quanh sự mất mát này, trong đó bạn tự gán cho mình vai trò của một nạn nhân.
Có gì khó khăn đâu khi bạn phải chấp nhận điều này. Phút giây này – Phút Giây Hiện Tại - là thứ duy nhất mà bạn không thể trốn tránh được, đó cũng là thứ duy nhất thường hằng, không thay đổi trong cuộc đời bạn. Nhưng thực ra, chủ nghĩa giáo điều chỉ là những ngục tù của khái niệm.
(77) “Ý Cha được nên” hay “Ý của Cha sẽ được tuân theo”: Tương truyền rằng đây là câu nói cuối cùng của Chúa Jesus, hàm ý Ngài sẽ chấp nhận những gì Thượng Đế (qua danh xưng “Cha”) đã an bày cho số phận cua Ngài - tức là chịu bị đóng đinh trên cây Thập Giá. Chiều không gian không có hình thể ấy của nhận thức thuần khiết được phát sinh từ bên trong bạn, thay thế cho thói quen của bạn thích tự đồng hoá mình (6) với những biểu hiện bên ngoài của hình tướng. Lúc đó,bạn chỉ có mặt với chính giây phúy này.
Cảm nhận chân thật về tự thân ấy chính là bản chất chân thật của bạn, là khả năng nhận biết ở trong bạn đối với những gì dang xảy ra ngay trong phút giây này. (33) Chịu trách nhiệm cho phút giây này: Những gì đang có mặt trong phút giây này là hoa trái của những gì ta đã tư duy, nói và làm trong quá khứ, do đó trong phút giây này, chúng ta có khi cảm thấy rất khó chịu, rất khổ sở,…Nhưng thay vì tiếp tục chống đối một cách vô vọng, chúng ta chịu trách nhiệm và nhanh chóng nhận ra những gì mình có thể làm để thay đổi tình trạng. Vậy thì cái sai lầm căn bản này là gì? Đó là tự đồng hoá mình với những suy-tư-không-chủ-đích ở trong mình.
(71) Giai đoạn chuyển tiếp (của người hấp hối): Theo Tử Thư Tây Tạng, một cuốn sách dạy vêề những giai đoạn trong 49 ngày mà linh hồn người chết sẽ trải qua khi đi qua cái Chết, thì cái Chết thực sự là một giai đoạn chuyến tiếp chứ không phải điểm kết thúc của một đời người. Bạn có đang một mặc cảm tội lỗi về một chuyện gì mà bạn đã làm hay không làm, trong quá khứ? điều chắc chắn là bạn đã hành đồng từ một mức độ ý thức, hoặc thiếu ý thức, vào lúc đó. Tại sao đa số những người đã có kinh nghiệm chuyện chết đi sống lại không còn sợ hãi khi phái đối dienẹ với cái chết nữa? Chúng ta hãy chiêm nghiệm thêm về điều này.
Câu nói này cũng áp dụng cho chính bạn (3i). Ngôn từ có thể có ý nghĩa hoặc vô nghĩa. Khi bạn nhìn thiên nhiên qua lý trí, qua suy tư, bạn không thể cảm nhận được sức sống, sự an nhiên tự tại.
Điều này không có nghĩ là ta sẽ không biết bảo vệ cho người thân của mình khi có nguy hiểm hay sẽ không biết bảo vệ đất nước mình khi có ngoại xâm. Nhưng đó không phải là nỗi bất hạnh và cũng không phải là vấn đề gì của riêng bạn. Thói quen dừng lại ở mỗi đoạn văn là một điều rất hữu ích và quan trọng cho bạn, tốt hơn là cố tiếp tục đọc cho qua, cho xong.